Kars?ta Ahilik Haftası, düzenlenecek çeşitli etkinliklerle kutlanacak.
AHİ EVRAN VE AHİLİK FELSEFESİ
Kars’ta Ahilik Haftası, düzenlenecek çeşitli etkinliklerle kutlanacak. Her yıl 12-18 Eylül tarihleri arasında kutlanan Ahilik Haftası’nın bu yıl 35’incisi gerçekleştirilecek.
Ahilik Nedir?
Ahilik teşkilatının kurucusu olan Ahi Evran, 1172 yılında Azerbaycan’ın Hoy şehrinde doğmuştur. Tefsir, hadis, fıkıh, kelam gibi dini ilimlerin yanı sıra felsefe, astronomi ve tıp ilimlerini de tahsil etmiştir. Horasan ve Maveraünnehir’de Ahmet Yesevi’nin talebelerinden Fahreddin Razi ve Sühreverdi gibi zamanın ileri gelen âlimlerinden eğitim almış, daha sonra Anadolu’ya gelerek Kayseri’ye yerleşmiştir. Ahi Evran’ın mesleği debbağlık yani dericiliktir. Ahi Evran, Anadolu’yu yurt edinmeye çalışan Türk halkının esnaf ve sanatkârlarını bir çatı altında birleştirerek, ticari olayları düzenleyici belirli ilkeler ve standartlar koymuştur. Böylelikle Türk esnaf ve sanatkârlarını, Rum ve Ermeni esnaf ve sanatkârına karşı örgütlendirerek, Türk esnafa rekabet gücü kazandırmıştır.
Ahilikte iş, kutsal; çalışmak, ibadet olarak kabul edilirdi. Ahilikte “müşteri, velinimetimizdir” anlayışı egemendir. Kazançlarının bir kısmını, fakir ve yoksullara vermek, Ahiliğin temel kaidelerinden biri idi. Bu, gelir dağılımının adil paylaşımı ve toplumsal adalet düşüncesinin güzel bir örneğidir.
Ahiliğin felsefi- düşünsel boyutunda kendini başkasından üstün görmemek, darda kalana yardım etmek, hiç kimseye kin beslememek, kaliteli mal üretmek ve bu malı fahiş fiyata satmamak, müşteriyi haklı görmek, insana hizmeti esas almak gibi insani ilkeler vardır. Ahiliğin ekonomideki temel gayesi, kaliteli, ucuz ve bol üretim yapmak ve tüketici hakkını korumaktır. Ahi liderleri, üyelerini hem mesleki hem de ilmi açıdan yetiştirmek üzere sıkı bir eğitimden geçirirlerdi. Üyelerinin davranışları, işyerleri ve malların alış ve satış fiyatları sık sık denetlenir; böylelikle, üyeler üzerinde denetim ve kontrol sağlanmış olurdu. Ahiler, benimsedikleri ilkelere aykırı hareket eden üyelerine karşı, ilk uyarı ve yaptırım olarak, selamlaşmayı ve yardımlaşmayı keserler, onunla alış veriş yapmazlardı; bu uyarı ve yaptırıma rağmen temel ilkelere ters hareket eden ahiler, teşkilattan çıkarılır, teşkilattan çıkarılan işyeri de kapatılırdı. Aşçılar, kitap yazıcıları ve ciltçileri, ayakkabıcılar, nalbantlar, kuyumcular, terziler gibi pek çok iş kolu mensubu Ahilik içerisinde yerini almışlardı.
Ahilikte çatışmacı ve rekabetçi değil dayanışmacı ve paylaşımcı bir ruh yapısı vardı. Ahiler, yüksek fiyata mal veya hizmet üretip satarak kısa sürede köşeyi dönmek amacında değil, kaliteli mal veya hizmet üretip, uygun fiyata satmak amacı taşır.
Ahilik Felsefesinde önemli yeri olan; “Elini, kapını, sofranı açık tut!”: Elini açık tutmak, cömert olmak ve elindekini paylaşmak; kapısını açık tutmak, misafirperver olmak; sofrasını açık tutmak ise açı doyurmaktır.
Ahilerin bu ilkeleri, yüzyıllar boyunca Anadolu Türk insanının temel yaşayış ilkeleri haline getirilmiş ve bu ilkeler, Türk toplum felsefesinin temel taşları olmuştur. Ahilik teşkilatı, Tanzimat fermanının ilanından sonra fonksiyonunu yitirmiş ve zamanla ortadan kalkmıştır. Ahilik, günümüzdeki esnaf ve sanatkâr odaları, işçi ve işveren sendikaları, sanayi odaları, Türk Standartları Enstitüsü gibi kurum ve kuruluşların tarihimizdeki ilk örneğidir.
Ahiliğin temel ilkelerini kısaca şöyle belirtebiliriz:
Sözüne bağlı olmak, dedikodudan uzak durmak, şefkatli- merhametli- cömert olmak, ayıp ve kusurları gizlemek, iyilerle dost olup kötülerden uzak durmak, kötü söz ve hareketlerden sakınmak, düşmana silahla karşı koymak, elindekine kanaat etmek. Bu ilkeler, dünya döndükçe tüm insanlığa lazım olacak ilkelerdir. Ahilik ilkeleri, huzur, barış, dostluk ve kardeşliğin temelidir.
